สโตรก เกิดจากอะไร? รักษาหายไหม? ดูแลอย่างไร ดูได้ที่นี่

รู้หรือไม่? ในปี 2562 ในประเทศไทยมีผู้ป่วยสโตรกหรือผู้ป่วยหลอดเลือดสมองประมาณ 300,00 – 400,000 คน และมีผู้ป่วยเสียชีวิตประมาณ 35,000 คน

จากการสำรวจประชากรขององค์กรโรคหลอดเลือดสมองโลกพบว่า ปี 2563 มีผู้ป่วยเป็นสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองกว่า 80 ล้านคน มีผู้เสียชีวิตประมาณ 5.5 ล้านคน พบผู้ป่วยใหม่เพิ่มขึ้น ถึง 14.5 ล้านคนต่อปี และ 1 ใน 4 เป็นผู้ป่วยที่มีอายุ 25 ปีขึ้นไป

 

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ สโตรก คืออะไร?

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ สโตรก คือ ภาวะการขาดเลือดอย่างเฉียบพลันในสมอง ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น หลอดเลือดอุดตันหรือหลอดเลือดแตก ส่งผลให้เลือดไม่สามารถไปเลี้ยงสมองได้ ส่งผลให้สมองถูกลาย เสียหาย จนสุดท้ายสมองสูญเสียการทำงาน และเนื้อสมองตายไปในที่สุด แบ่งออกเป็น 2 ประเภท

1. โรคหลอดเลือดสมองที่เกิดจากหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic Stroke) การอุดตันของหลอดเลือดอาจเกิดจากลิ่มเลือดจากส่วนต่าง ๆ ของร่างกายไหลมาอุดตำแหน่งของหลอดเลือดสมอง  หรืออาจเกิดจากลิ่มเลือดก่อตัวเป็นก้อนเลือดในหลอดเลือด แล้วค่อย ๆ ขยายใหญ่ขึ้นจนอุดตันหลอดเลือด ส่วนอาการตีบของหลอดเลือดเกิดจากคลอเลสเตอรอลหรือไขมันในผนังหลอดเลือดที่มีปริมาณมากขึ้น จนรูหลอดเลือดค่อย ๆ ตีบลง ความยืดหยุ่นและประสิทธิภาพในการลำเลี่ยงเลือดลดลงจนเกิดอาการหลอดเลือดตีบ มักเกิดร่วมกับโรคประจำตัว เช่น โรคไขมันในเลือดสูง

2. โรคหลอดเลือดสมองที่เกิดจากหลอดเลือดแตก (Hemorrhagic Stroke) มักจะเกิดพยาธิสภาพที่หลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดขาดความยืดหยุ่น เปราะบาง  ซึ่งส่วนใหญ่มักเกิดร่วมด้วยกับโรคความดันโลหิตสูง ทำให้บริเวณหลอดเลือดนั้นปริแตกได้ง่าย ผลที่ตามมาคือ ปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลงอย่างเฉียบพลัน

ใครที่มีภาวะเสี่ยงเป็นสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองบ้าง?

1. ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับหลอดเลือด เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง

2. ผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจ มีอัตราการเต้นของหัวใจผิดจังหวะ ซึ่งอาจะทำให้เกิดลิ่มเลือดขึ้นภายในหัวใจ และเมื่อลื่มเลือดตรงนี้หลุดไป อาจเดินทางไปอุดตันที่สมอง

3. ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ

4. ผู้ที่รับประทานฮอร์โมนเพศหญิง จะเพิ่มโอกาสการเกิดสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองได้

วิธีสังเกตอาการสโตรกหรือเส้นเลือดในสมองแตก

แน่นอนว่าโรคหลอดเลือดสมองหรือสโตรกเป็นโรคที่เราไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่ อย่างไรก็ตาม โรคหลอดเลือดสมองจะส่ง 6 สัญญานเพื่อเตือนให้เราระวังตัว ซึ่งบางครั้งอาการอาจะเกิดขึ้นแบบชั่วคราว มักไม่เกิน 60 นาที และหายเป็นปกติ  แต่หากพบอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์ทันที รีบตรวจ รีบรักษา อาจป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองหรือสโตรกได้

1. ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด

2. มีอาการชา เช่น แขนหรือขาชา หรือแขนขาอ่อนแรงครึ่งซีก

3. นึกคำพูดไม่ออก หรือฟังคนอื่นไม่เข้าใจ

4. เดินเซ ทรงตัวลำบาก

5. ปวดศีรษะอย่างรุนแรง

6. การมองเห็นผิดปกติ เช่น เกิดภาพซ้อน

ทำไมสโตรกต้องทำกายภาพบำบัดภายใน 6 เดือนแรก?

หลาย ๆ คนอาจจะเคยได้ยินประโยคที่ว่า “เป็นสโตรกต้องรีบฟื้นฟูภายใน 6 เดือนแรกหรือช่วง Golden Period” แต่เคยสงสัยไหมคะว่า เอ๊ะ ทำไมต้องฟื้นฟูในช่วงเวลานี้ ฟื้นฟูหลังจากนี้ได้ไหม ช่วงเวลานี้สำคัญอย่างไร หาคำตอบได้ที่นี่เลย

Golden Period คือ คือ ช่วงเวลาทอง เริ่มนับตั้งแต่ผู้ป่วยผ่านพ้นวิกฤติเป็นต้นไป ไม่เกิน 3 เดือนหรืออย่างมากที่สุด 6 เดือน และเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดสำหรับการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เพราะสมองและเส้นประสาทยังสามารถกระตุ้น ฟื้นฟูได้ แต่ถ้าหากหลังจาก 6 เดือนไปแล้ว ก็ยังสามารถกายภาพบำบัดได้อยู่ แต่อัตราการพัฒนาของสมองจะลดน้อยลง

ผู้ป่วยที่เป็นสโตรกหรือหลอดเลือดสมองมีโอกาสกลับไปใช้ชีวิตประจำวันเหมือนหรือใกล้เคียงปกติขึ้นอยู่กับความเสียหายของสมองและการกายภาพบำบัด เพราะฉะนั้น หากคุณหรือคนที่คุณรักผ่านพ้นช่วงวิกฤติไปแล้ว ควรเริ่มทำกายภาพบำบัดกับผู้เชี่ยวชาญทันที

การฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง แบ่งได้ 3 ระยะ

1. ระยะเฉียบพลัน

คือ ระยะ 1 – 2 สัปดาห์นับจากผู้ป่วยมีอาการสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมอง การบำบัดในระยะนี้ จะเริ่มตั้งแต่ผู้ป่วยยังนอนอยู่บนเตียง โดยจุดประสงค์ คือ เพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อน ป้องกันกล้ามเนื้อหดตัวและข้อต่อยึดติด และเพื่อให้ผู้ป่วยสูญเสียพละกำลังน้อยที่สุด

2. ระยะฟื้นตัว

คือ ระยะ 3-6 เดือนนับจากผู้ป่วยมีอาการสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมอง เป็นระยะที่ต้องเร่งการรักษาและกายภาพบำบัด เพื่อให้เซลล์สมองกลับมาทำงาน และฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาทำงานได้ใกล้เคียงปกติ

3. ระยะทรงตัว 

คือ ระยะ 6 เดือนขึ้นไปนับจากผู้ป่วยมีอาการสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมอง ในระยะนี้ หากผู้ป่วยยังมีอาการบกพร่องและยังไม่ได้รับการรักษาหรือกายภาพบำบัดให้ดีขึ้น จะมีโอกาสสูงมากที่อาการเหล่านี้จะติดต่อไปตลอดชีวิต นอกจากนี้ ระยะทรงตัวยังเป็นระยะที่ต้องกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันไม่ให้สมรรถภาพของผู้ป่วยลดลง

สโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมอง รักษาหายไหม?

ส่วนใหญ่ผู้ที่เป็นสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองมักจะหลงเหลือความผิดปกติไม่มากก็น้อย ขึ้นอยู่กับพื้นที่ความเสียหายของสมอง และความรวดเร็วในการได้รับความช่วยเหลือ ถ้าหากพบอาการเร็วหรือคุณหมอวินิจฉัยเจอเร็ว ได้รับการรักษาที่ทันท่วงที อาการมักจะดีขึ้น สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้เหมือนหรือใกล้เคียงปกติ

ถึงแม้ว่าสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองเป็นโรคที่ยากจะคาดเดาว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่และเกิดขึ้นกับใคร แต่เราสามารถป้องกันความเสี่ยงหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ เช่น ถ้าหากมีโรคประจำตัวเป็นโรคเบาหวานหรือไขมันในเลือดสูง ผู้ป่วยควรรักษาหรือควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์ที่ปกติหรืออยู่ในการดูแลของคุณหมอ สำหรับคนที่ไม่มีโรคประจำตัว ทางที่ดี คือ ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี หมั่นออกกำลังสม่ำเสมอ ทานอาหารที่มีประโยชน์

หากท่านสนใจรับบริการฟื้นฟูร่างกายควบคู่ไปกับการดูแลทางด้านจิตใจ ด้วยศาสตร์แห่งไคโก-โดะ ศาสตร์การฟื้นฟูแบบฉบับญี่ปุ่นที่มีประสิทธิภาพอย่ารอช้า ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์ PNKG Recovery and Elder Care ชั้น 2 โรงพยาบาลพริ้นซ์ สุวรรณภูมิ ตั้งแต่เวลา 8:30 – 17:30 น. จันทร์ – เสาร์ (ปิดบริการวันอาทิตย์) หรือคลิกที่นี่