Cognitive Training คือ? กิจกรรมบำบัดกระตุ้นความรู้ความเข้าใจ
Cognitive Training คืออะไร? มีความสำคัญอย่างไร ทำไมผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุถึงควรทำกิจกรรมบำบัดกระตุ้นความรู้ความเข้าใจ Cognitive Training ผู้สูงอายุ ช่วยฟื้นฟูความรู้ความเข้าใจได้อย่างไร? Cognitive Training Activities มีอะไรบ้าง? ปูฟื้นฐานกิจกรรมบำบัดการฟื้นฟูการรับรู้ฉบับสรุปกระชับเข้าใจง่าย โดย PNKG Recovery and Elder Care ผู้ชำนาญการมาประสบการณ์จากญี่ปุ่นและไทย ดูแลด้วยความเข้าใจอย่างใกล้ชิด พร้อมแนะนำ Cognitive Training Exercises กิจกรรมบำบัดสำหรับผู้ป่วยหรือผู้อายุสู่การฟื้นฟูอย่างยั่งยืน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตให้กับคนที่คุณรัก
Cognitive Training คืออะไร?
การฝึกการทำงานของสมอง (Cognitive Training) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Brain Training คือ หนึ่งในกิจกรรมบำบัด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของสมอง กระตุ้นกระบวนการทำงานของสมอง ด้วยการฝึกความคิดเข้าใจกับนักกิจกรรมบำบัด หรือเรียกอีกอย่างหนึ่ง โดยนักกิจกรรมบำบัดจะทำหน้าที่ในการประเมินความรู้ความสามารถที่ผู้ป่วยมี และออกแบบแผนการฟื้นฟูที่เหมาะสม เพื่อฝึกสมองสม่ำเสมอ พัฒนาทักษะการคิด การจดจำ และการตัดสินใจให้มีประสิทธิภาพมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
สำหรับผู้ที่ยังไม่ทราบว่านักกิจกรรมบำบัดเป็นใคร? สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ในบทความ นักกิจกรรมบำบัด (Occupational Therapist) คือใคร? และมีความสำคัญอย่างไรต่อการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วย
Cognitive Training ผู้สูงอายุ ช่วยเรื่องอะไรบ้าง?
โดยทั่วไป เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายจะเสื่อมถอยไปตามเวลา ซึ่งรวมถึงการทำงานของสมองเช่นกัน เมื่อการทำงานของสมองมีประสิทธิภาพลดลง อาจนำไปสู่ปัญหาการใช้ชีวิตประจำวันและคุณภาพภาพชีวิตโดยรวมในที่สุด และเพื่อให้การทำ Cognitive Training Exercise เหมาะสมกับอาการและความสามารถที่เหลืออยู่ จึงควรอยู่ในความดูแลของนักกิจกรรมบำบัด ซึ่งนอกจากจะช่วยฟื้นฟูการรับรู้และความเข้าใจแล้ว ยังมีข้อดีอีกหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็น
- ช่วยพัฒนาความทรงจำทั้งระยะสั้น (Short-Term Memory) และความทรงจำระยะยาว (Long-Term Memory) เพิ่มความสามารถในการจดจำข้อมูลใหม่ได้เร็วมากยิ่งขึ้น
- Cognitive Training คือ กิจกรรมบำบัดที่ช่วยพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา ฝึกคิดวิเคราะห์และหาทางออกสำหรับปัญหาที่ซับซ้อนได้อย่างตรงจุด
- พัฒนาทักษะการบริหารจัดการขั้นสูง ช่วยในการวางแผน จัดระเบียบ ควบคุมตัวเอง และตัดสินใจได้อย่างมีเหตุผลหรือรอบคอบมากยิ่งขึ้น
- เพิ่มสมาธิในการโฟกัสระหว่างทำกิจกรรมได้นานขึ้น
- ตอบสนองต่อการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ได้เร็วขึ้น
- Cognitive Training ผู้สูงอายุ ช่วยพัฒนาการรับรู้ทางสายตา สามารถแยกแยะการรับรู้ภาพจากพื้น มิติสัมพันธ์ การรับรู้ตำแหน่งในพื้นที่ต่าง ๆ การรับรู้รูปทรง และตำแหน่งที่ตั้งของสถานที่ได้
- พัฒนาการรับรู้ผ่านการรับความรู้สึก สามารถเข้าใจภาษาพูด ภาษาเขียน และเพิ่มความสามารถในการแยกภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ช่วยพัฒนาในการรับรู้เกี่ยวกับร่างกาย โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง
Cognitive Training Activities ตัวอย่างกิจกรรมฟื้นฟูการรับรู้และความเข้าใจ
กิจกรรมฟื้นฟูการรับรู้และความเข้าใจในปัจจุบันมีหลากหลายรูปแบบ โดยทั่วไป Cognitive Training Activities ที่นิยมใช้ในการฝึกฝนผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุ มีรายละเอียด ดังนี้
- เกมปริศนา ฝึกการคิดวิเคราะห์ เช่น ปริศนาอักษรไขว้ (Crossword puzzles) ซูโดกุ (Sudoku)
- กิจกรรมฝึกและพัฒนาความทรงจำ เช่น เกมจับคู่ภาพ ท่องจำรายการสิ่งของและทบทวน
- กิจกรรมฝึกสมาธิ เช่น ฝึกนับเลขถอยหลังจาก 100 ทีละ 7 เกม Simon Says (ทำตามคำสั่ง)
- กิจกรรมฝึกการรับรู้ทางสายตา เช่น ต่อจิ๊กซอว์ จับผิดภาพ วาดภาพหรือระบายสีตามแบบที่กำหนด
- กิจกรรมฝึกการประสานงานระหว่างมือและตา เช่น ร้อยลูกปัดหรือเย็บปักถักร้อย การพับกระดาษ (Origami) ตัวช่วยฟื้นฟูผู้ป่วยและผู้สูงอายุ
- กิจกรรมฝึกการรับรู้ทางเสียง เช่น การแยกแยะเสียงดนตรีหรือเสียงในธรรมชาติ ทายชื่อเพลงทำนอง ฟังและทำตามคำสั่งที่ซับซ้อน
- กิจกรรมฝึกความเร็วในการประมวลผล เช่น เกมจับคู่สีหรือรูปทรงในเวลาที่จำกัด คิดเลขเร็ว
- กิจกรรมฝึกทักษะภาษา เช่น เล่นเกมต่อคำ (Word association games) เขียนเรื่องสั้นจากคำที่กำหนดให้ ฝึกพูดเร็วโดยใช้คำที่ขึ้นต้นด้วยพยัญชนะเดียวกัน (Tongue twisters)
- กิจกรรมฝึกการวางแผนและจัดการ เช่น เล่นเกมหมากรุก หมากฮอต
Cognitive Training มีประโยชน์อย่างไรบ้าง?
การทำ Cognitive Training คือ กิจกรรมบำบัดที่ช่วยในการพัฒนาทักษะการรับรู้และความเข้าใจได้อย่างตรงจุด และยังมีส่วนสำคัญในการส่งเสริมคุณภาพชีวิต เพิ่มความมั่นใจ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ และยังมีข้อดีอีกหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็น
ด้านการทำงานของสมอง
- สามารถคิดและตอบสนองได้เร็วมากยิ่งขึ้น
- ช่วยให้สามารถจดจำข้อมูลต่าง ๆ ได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ชื่อคน เวลา สถานที่ หรือข้อมูลที่มีความซับซ้อน
- ช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์สมอง และลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์
- การรับรู้ทางสายตาและมิติสัมพันธ์
- ช่วยรักษาความคล่องแคล่วในการเคลื่อนไหว
ด้านการตัดสินใจ
- สามารถตัดสินใจได้อย่างมีเหตุผลหรือรอบคอบมากยิ่งขึ้น
ด้านสุขภาพจิตและคุณภาพชีวิต
- เพิ่มความมั่นใจในตนเองในการใช้ชีวิตประจำวัน
- ลดความเสี่ยงของภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล
ด้านการทำงาน
- เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน มีสมาธิ และสามารถจดจ่อกับการทำงานได้มากขึ้น
- พัฒนาทักษะการแก้ปัญหาได้อย่างเหมาะสม และจัดการกับงานหลายอย่างพร้อมได้เป็นอย่างดี
5 ขั้นตอนการทำ Cognitive Training ของ PNKG มีอะไรบ้าง?
โปรแกรม Cognitive Training มีอะไรบ้าง? วิธีการฝึกการทำงานของสมองของ PNKG Recovery and Elder Care สามารถแบ่งได้ 5 ขั้นตอน โดยมีรายละเอียด ดังต่อไปนี้
- ประเมินและวิเคราะห์ความสามารถในการรับรู้และความเข้าใจของผู้ป่วย ด้วยการทำแบบทดสอบแบบรายบุคคล เพื่อวัดระดับความสามารถในด้านต่าง ๆ
- กำหนดเป้าหมายที่ต้องการพัฒนา
- ออกแบบกิจกรรม (Cognitive Training Activities) ที่เหมาะสมและตรงกับทักษะที่ต้องการฟื้นฟูหรือพัฒนา โดยจะค่อย ๆ ปรับระดับความซับซ้อนขึ้นตามพัฒนาการของผู้ป่วย และทำการฝึกโปรแกรม Cognitive Training อย่างสม่ำเสมอ
- ทำการประเมินซ้ำเป็นระยะ ๆ เพื่อวัดพัฒนาการ
- หากไม่เห็นผลลัพธ์พัฒนาการ นักกิจกรรมของเราจะทำการออกแบบแผนการฝึกใหม่ให้เหมาะสมและตอบโจทย์ความสามารถของผู้ป่วยมากที่สุด
ทั้งนี้ การทำ Cognitive Training จะต้องอาศัยความอดทนและความสม่ำเสมอในการฝึกฝน อาจจะไม่เห็นผลลัพธ์ทันที แต่การฝึกฝนอย่างต่อเนื่องจะช่วยพัฒนาและฟื้นฟูการรับรู้และความเข้าใจในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อควรรู้ในการทำ Cognitive Training มีอะไรบ้าง?
ส่วนข้อควรรู้ในการทำ Cognitive Training ที่ผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุควรรู้ มีรายละเอียด ดังต่อไปนี้
- ฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 3-5 ครั้ง/สัปดาห์ และใช้เวลาในการฝึกฝน ผลลัพธ์อาจไม่เห็นทันที
- เริ่มจากระดับง่าย ๆ และค่อย ๆ เพิ่มความซับซ้อน ไม่ควรหักโหมมากจนเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดความเครียดได้
- เน้นการฝึกฝนหลาย ๆ ด้าน
- นอนหลับให้เพียงพอ เพื่อสนับสนุนการทำงานของสมอง
- หากมีโรคประจำตัว ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มฝึก
ทำไมถึงควร Cognitive Training ผู้สูงอายุ กับ PNKG Recovery and Elder Care
เพราะเราเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพทั้งผู้สูงอายุ และผู้ป่วย ไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วยหลังผ่าตัด ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง พาร์กินสัน โรคระบบประสาท โรคระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ บาดเจ็บไขสันหลัง กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือผู้ป่วยติดเตียง ครอบคลุมทุกความต้องการด้วยทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในแต่ละสาขา ทีมพยาบาลเวชศาสตร์ฟื้นฟู นักกายภาพบำบัด และนักกิจกรรมบำบัดที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญด้าน Cognitive Training พร้อมประเมินและวิเคราะห์ความสามารถของผู้ป่วย เพื่อออกแบบกิจกรรมในการฝึกฝนการทำงานของสมองแบบรายบุคคล เพื่อการฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ
สำหรับผู้ที่สนใจใช้บริการ Cognitive Training หรือต้องการดูสถานที่จริงของทาง PNKG Recovery and Elder Care สามารถปรึกษาหรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมฟรีผ่านช่องทางการติดต่อต่าง ๆ ได้ ดังนี้
- โทร : 080-910-2124
- Line : PNKG
- Facebook : PNKG Recovery and Elder Care
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการฝึกการทำงานของสมอง
Cognitive Training Exercise คืออะไร?
กิจกรรมหรือแบบฝึกหัดที่ออกแบบมาเฉพาะ เพื่อพัฒนาความสามารถทางสติปัญญาต่าง ๆ เช่น ความจำ การแก้ปัญหา ความคิดเชิงตรรกะ ความเร็วในการประมวลผล เป็นต้น เพื่อปรับปรุงหรือรักษาการทำงานของสมองให้อยู่ในระดับที่ดี โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีปัญหาทางสติปัญญา ผ่านกิจกรรมต่าง ๆ เช่น แบบฝึกหัดคณิตศาสตร์ การจดจำรูปภาพ เกมปริศนา เป็นต้น
Cognitive Training เหมาะกับใครบ้าง?
การฝึกการทำงานของสมองตอบโจทย์การฟื้นฟูการรับรู้และความเข้าใจในกลุ่มคนหลายกลุ่ม ไม่ว่าจะเป็น กลุ่มผู้สูงอายุ หรือกลุ่มผู้ป่วยที่มีปัญหาทางระบบประสาท เช่น โรคอัลไซเมอร์, โรคพาร์กินสัน, หรือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บทางสมอง ซึ่งรวมถึงผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเกี่ยวกับสมองด้วย
Cognitive Training ควรฝึกบ่อยแค่ไหนถึงจะเห็นผล?
ผลลัพธ์ของการทำ Cognitive Training ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุ ความสามารถในการรับรู้และเข้าใจของผู้ป่วย ประเภทของกิจกรรมที่ทำ และความสม่ำเสมอ ซึ่งการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้เห็นผลได้ดีขึ้น